Phôi Thép

Phôi thép, một thành phần quan trọng trong ngành công nghiệp và xây dựng, đóng vai trò không thể thiếu trong việc tạo ra các sản phẩm thép chất lượng cao. Từ những công trình đồ sộ đến những chi tiết nhỏ bé trong cuộc sống hàng ngày. Phôi thép đã góp phần quan trọng trong xây dựng và phát triển của chúng ta. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về loại vật liệu này và những ứng dụng đa dạng của nó.

Phôi thép là gì

Phôi thép là một dạng thép thô, không được sử dụng trực tiếp. Cần được đúc thành hình dạng mới trước khi sử dụng cho các mục đích khác nhau.

Quặng sau khi được khai thác từ mỏ sẽ được chuyển đến khu liên hợp sản xuất gang thép để tiến hành sản xuất phôi thép. Quá trình sản xuất phôi thép bao gồm các giai đoạn khai thác, nung chảy, cán thép và tạo ra các sản phẩm hoàn thiện.

Về mặt thành phần hóa học, phôi thép chủ yếu bao gồm Sắt (Fe), Carbon. Cùng với các chất như Silic (Si), Lưu huỳnh (S), Photpho (P), Mangan (Mn). Và một số nguyên tố khác để cải thiện các tính chất cơ học hoặc những đặc tính đặc biệt cho từng ứng dụng cụ thể. 

Trước khi được đưa ra thị trường, phôi thép phải được gia công và cắt thành các phần phù hợp với kích thước yêu cầu. Điều này làm cho nó có cấu trúc hạt rõ ràng và đặc biệt, giúp kim loại có khả năng gia công và linh hoạt. Bên cạnh đó, phôi thép có giá thành phải chăng và dễ tiếp cận ở hầu hết các khu vực.

Quy trình sản xuất phôi thép hiện đại

Việc sản xuất phôi thép ngày nay không còn đơn giản như các phương pháp luyện gang truyền thống, mà đã được tự động hóa và hiện đại hóa nhằm đảm bảo hiệu suất và chất lượng.

Công nghệ luyện lò điện hồ quang (EAF)

Đây là phương pháp sản xuất phôi thép phổ biến tại các quốc gia phát triển, sử dụng thép phế liệu làm nguyên liệu chính. Lò điện hồ quang có thể đạt nhiệt độ trên 1.600°C, giúp nấu chảy thép nhanh chóng và cho phép kiểm soát thành phần hóa học rất chính xác.

Tại Việt Nam, nhiều nhà máy lớn như Hòa Phát hay Pomina đã đầu tư vào công nghệ này để giảm phụ thuộc vào quặng sắt và tăng khả năng tái chế. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2023 Việt Nam đã tái chế hơn 3 triệu tấn thép phế liệu nhờ ứng dụng công nghệ EAF.

Tuy nhiên, liệu thép sản xuất bằng phương pháp này có đảm bảo chất lượng tương đương với thép từ quặng?

Phương pháp luyện kim truyền thống bằng lò cao

Lò cao sử dụng quặng sắt, than cốc và đá vôi để sản xuất gang lỏng, sau đó tinh luyện thành thép. Phôi thép từ lò cao thường có chất lượng rất cao, phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt.

Tuy nhiên, nhược điểm lớn của phương pháp này là phát thải CO₂ rất cao. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các cam kết giảm phát thải, liệu phương pháp này có còn giữ vững vai trò chủ lực trong ngành công nghiệp thép?

Đúc liên tục – bước tiến công nghệ trong ngành thép

Sau quá trình tinh luyện, thép lỏng sẽ được đưa vào khuôn đúc để tạo thành phôi thông qua công nghệ đúc liên tục. Phương pháp này giúp tăng năng suất, giảm hao hụt vật liệu và cải thiện chất lượng bề mặt phôi.

Tỷ lệ áp dụng công nghệ đúc liên tục tại các nhà máy thép lớn trên thế giới hiện đã vượt 90%, nhờ tính hiệu quả và độ chính xác cao. Ở Việt Nam, nhiều nhà máy hiện đại cũng đã tích cực đầu tư chuyển đổi sang công nghệ này.

Phân loại phôi thép và ứng dụng thực tiễn

Phôi thép không chỉ có một loại duy nhất mà được chia thành nhiều dạng khác nhau dựa vào hình dạng, quy trình sản xuất và mục đích sử dụng. Việc hiểu rõ từng loại phôi giúp doanh nghiệp lựa chọn đúng vật liệu phù hợp với nhu cầu cụ thể, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế và kỹ thuật.

Phôi thép vuông (Billet)

Phôi thép vuông có tiết diện hình vuông, thường có kích thước 100×100 mm hoặc 125×125 mm, được sử dụng phổ biến trong ngành cán thép xây dựng. Đây là nguyên liệu chủ yếu để sản xuất các loại thép thanh vằn, thép cuộn trơn và thép cây.

Phôi vuông thường được sản xuất bằng phương pháp đúc liên tục, đảm bảo tính đồng nhất cao, tiết kiệm thời gian và chi phí gia công. Theo thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam, hơn 70% sản lượng phôi trong nước là dạng phôi vuông, cho thấy mức độ phổ biến và hiệu quả kinh tế của loại vật liệu này.

Tuy nhiên, liệu phôi thép vuông có phải lựa chọn tốt nhất cho mọi ứng dụng xây dựng?

Phôi thép dẹt (Slab)

Phôi thép dẹt có tiết diện hình chữ nhật, chiều rộng lớn hơn nhiều so với chiều cao. Đây là nguyên liệu quan trọng trong ngành sản xuất thép cuộn cán nóng, thép tấm và các sản phẩm thép mỏng dùng trong chế tạo cơ khí, đóng tàu hoặc công nghiệp ô tô.

Khác với phôi vuông, phôi dẹt đòi hỏi dây chuyền cán phức tạp hơn, nhưng đổi lại sản phẩm đầu ra có giá trị cao hơn. Các doanh nghiệp lớn trong ngành công nghiệp nặng thường ưu tiên sử dụng phôi slab nhằm đảm bảo chất lượng vật liệu đầu vào cho quá trình chế tạo.

Điều thú vị là tại Việt Nam, nguồn cung phôi slab chủ yếu vẫn phải nhập khẩu từ Trung Quốc, Nhật Bản và Nga. Vậy trong tương lai, liệu ngành thép trong nước có thể tự chủ được nguồn phôi dẹt?

Phôi thép tròn (Bloom)

Phôi thép tròn hay còn gọi là phôi bloom, có tiết diện lớn hơn phôi vuông và thường được sử dụng để cán ra các sản phẩm thép hình như thép chữ H, chữ I hoặc thép ray tàu. Loại phôi này có khả năng chịu tải trọng lớn, thích hợp cho các công trình yêu cầu kết cấu vững chắc.

Bloom thường xuất hiện trong các nhà máy luyện kim quy mô lớn, do yêu cầu cao về kỹ thuật và trang thiết bị đúc. Sản phẩm từ phôi bloom có tính cơ học vượt trội, tuy nhiên chi phí đầu tư cho loại phôi này lại là một vấn đề đáng cân nhắc đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Ứng dụng của phôi thép

Phôi thép có nhiều ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của phôi thép:

Xây dựng và kiến trúc: Phôi thép được sử dụng rộng rãi trong ngành xây dựng. Nó được dùng để tạo ra cột, dầm, khung thép, bản dầm, tấm thép và các thành phần cấu trúc khác. Nó cung cấp khả năng chịu tải và độ bền cao, giúp xây dựng các công trình như cầu, tòa nhà, nhà xưởng và hầm mỏ.

Cơ khí và chế tạo: Phôi thép được sử dụng trong ngành cơ khí và chế tạo để sản xuất các bộ phận máy móc, thiết bị công nghiệp và dụng cụ cơ khí. Các sản phẩm bao gồm trục máy, trục tàu, bulong, vít, lò xo, bánh răng và các bộ phận chịu lực khác.

Ô tô và vận tải: Trong ngành sản xuất ô tô và vận tải, phôi thép được sử dụng để sản xuất khung xe, bộ phận treo, đinh vít, ống xả, và các thành phần khác. Đặc tính chịu lực và độ bền của phôi thép giúp đảm bảo tính an toàn và độ tin cậy của phương tiện.

Điện tử và điện lạnh: Một số loại phôi thép như thép không gỉ được sử dụng trong ngành điện tử và điện lạnh để sản xuất các bộ phận như vỏ máy giặt, tủ lạnh, ống dẫn nhiệt, và các bộ phận tiếp xúc điện.

Ngoài ra, phôi thép còn được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác như dầu khí, hàng hải, công nghiệp thực phẩm,…

Lợi ích của việc sử dụng phôi thép 

Độ bền và khả năng chịu lực cao

 Phôi thép mang lại nhiều lợi ích quan trọng khi được sử dụng trong các ngành công nghiệp. Đầu tiên, độ bền và khả năng chịu lực cao của phôi thép là một yếu tố quan trọng. Với khả năng chịu được áp lực và tải trọng lớn, phôi thép được sử dụng trong xây dựng công trình và cơ khí để đảm bảo tính an toàn và độ bền cho các cấu trúc.

Giá thành hợp lý và sẵn có trên thị trường 

Lợi ích tiếp theo là giá thành hợp lý và sẵn có trên thị trường. Phôi thép là một vật liệu có giá trị kinh tế cao. Bởi  nó được sản xuất quy mô lớn và có sẵn trong nguồn cung cấp đa dạng. Điều này giúp giảm chi phí sản xuất và xây dựng, làm cho phôi thép trở thành một lựa chọn phổ biến và tiết kiệm trong việc xây dựng các dự án công trình.

Dễ dàng gia công và hàn

Ngoài ra, phôi thép cũng có lợi thế là dễ dàng gia công và hàn. Với tính linh hoạt và khả năng chịu được quá trình gia công và hàn. Phôi thép cho phép sản xuất các sản phẩm có hình dạng và kích thước đa dạng. Điều này mở ra nhiều cơ hội sáng tạo và linh hoạt trong thiết kế và chế tạo các sản phẩm từ phôi thép.

Tiêu chuẩn kỹ thuật trong đánh giá chất lượng phôi thép

Phôi thép không chỉ được đánh giá dựa trên hình dạng hoặc quy trình sản xuất mà còn phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật chặt chẽ nhằm đảm bảo tính cơ học, hóa học và khả năng ứng dụng thực tế.

Thành phần hóa học

Thành phần hóa học của phôi thép quyết định đến tính chất cơ học và khả năng ứng dụng. Một phôi thép chất lượng phải có hàm lượng carbon, mangan, silic, lưu huỳnh và photpho nằm trong giới hạn cho phép.

Ví dụ, tiêu chuẩn JIS G 3112 của Nhật Bản quy định hàm lượng carbon trong phôi thép xây dựng không được vượt quá 0,30% để đảm bảo độ dẻo dai khi thi công. Tại Việt Nam, nhiều nhà máy đã áp dụng tiêu chuẩn tương đương như TCVN 1651-2:2018 để kiểm soát chất lượng đầu ra.

Vậy liệu sự khác biệt trong tiêu chuẩn giữa các quốc gia có ảnh hưởng đến hiệu suất sử dụng phôi thép tại thị trường nội địa?

Tính chất cơ lý

Phôi thép cần đảm bảo các chỉ số cơ lý như độ bền kéo, giới hạn chảy, độ giãn dài tương đối… để phù hợp với từng ứng dụng cụ thể. Các chỉ tiêu này thường được xác định qua thí nghiệm kéo, nén và uốn.

Theo nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ Xây dựng, phôi thép đạt giới hạn chảy tối thiểu 400 MPa và độ giãn dài tối thiểu 14% là phù hợp cho các công trình dân dụng và công nghiệp hiện đại.

Tuy nhiên, làm thế nào để doanh nghiệp nhận biết và kiểm định chất lượng phôi thép một cách chính xác và hiệu quả?

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá phôi thép trên thị trường

Giá phôi thép luôn là yếu tố được các nhà thầu, nhà sản xuất và nhà đầu tư quan tâm hàng đầu bởi nó tác động trực tiếp đến chi phí xây dựng và sản xuất. Nắm bắt được các yếu tố quyết định giá phôi sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kế hoạch kinh doanh và đầu tư nguyên vật liệu.

Nguồn cung nguyên liệu đầu vào

Giá quặng sắt, than cốc và thép phế liệu – những nguyên liệu chính để sản xuất phôi thép – ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí đầu vào của nhà sản xuất. Khi giá quặng sắt trên thị trường thế giới tăng mạnh, chi phí sản xuất phôi cũng tăng theo.

Theo dữ liệu của World Steel Association, trong năm 2023, giá quặng sắt đã dao động từ 90 đến 130 USD/tấn, tạo ra những biến động đáng kể trong giá thành phôi thép toàn cầu.

Liệu ngành thép trong nước có thể giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu để ổn định giá thành?

Biến động tỷ giá và chính sách thương mại

Việc nhập khẩu nguyên liệu hoặc thành phẩm phôi từ các thị trường quốc tế khiến ngành thép nội địa chịu tác động mạnh từ tỷ giá ngoại tệ và các chính sách thương mại như thuế chống bán phá giá, hạn ngạch nhập khẩu…

Chẳng hạn, nếu tỷ giá USD/VND tăng, giá nhập khẩu phôi từ Trung Quốc hay Nga sẽ tăng tương ứng, khiến giá bán trong nước khó giữ ổn định. Ngược lại, việc áp thuế chống bán phá giá lại tạo điều kiện cho doanh nghiệp nội địa cạnh tranh.

Như vậy, chính sách kinh tế vĩ mô đang đóng vai trò quan trọng ra sao trong sự phát triển bền vững của ngành thép Việt Nam?

Nhu cầu thị trường xây dựng và công nghiệp

Sự tăng trưởng của ngành xây dựng, hạ tầng và công nghiệp chế tạo sẽ kéo theo nhu cầu sử dụng phôi thép tăng mạnh. Ngược lại, khi thị trường bất động sản đóng băng, nhu cầu giảm kéo giá phôi xuống thấp.

Thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy, năm 2023, nhu cầu tiêu thụ thép xây dựng trong nước giảm 12% so với năm trước do thị trường bất động sản trầm lắng. Điều này khiến nhiều nhà máy sản xuất phôi phải điều chỉnh sản lượng hoặc cắt giảm công suất.

Các tiêu chí lựa chọn phôi thép phù hợp cho từng mục đích sử dụng

Không phải loại phôi thép nào cũng phù hợp cho mọi mục đích. Do đó, lựa chọn đúng loại phôi sẽ giúp tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian thi công và đảm bảo chất lượng công trình.

Đối với xây dựng dân dụng

Với công trình dân dụng như nhà ở, chung cư, cầu đường quy mô vừa và nhỏ, phôi vuông được cán thành thép thanh vằn là lựa chọn phổ biến nhờ giá thành hợp lý và dễ thi công.

Nên chọn phôi có nguồn gốc rõ ràng, đáp ứng tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN 1651-2:2018), có đầy đủ chứng nhận CO, CQ từ nhà cung cấp uy tín.

Liệu có nên chấp nhận giá rẻ hơn để đổi lấy phôi không rõ nguồn gốc trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt?

Đối với công trình công nghiệp, hạ tầng lớn

Các dự án nhà máy, cảng biển, cầu vượt yêu cầu sử dụng thép cường độ cao, độ bền kéo lớn, nên cần lựa chọn phôi bloom hoặc slab từ các nhà sản xuất đạt tiêu chuẩn quốc tế như JIS, ASTM, BS…

Chất lượng phôi ảnh hưởng đến toàn bộ kết cấu chịu lực của công trình, do đó việc kiểm tra cơ lý và hóa học định kỳ là bắt buộc trong quá trình thi công.

Câu hỏi đặt ra là: doanh nghiệp nên đầu tư hệ thống kiểm tra chất lượng tại chỗ hay thuê đơn vị giám định độc lập?

Câu hỏi thường gặp liên quan đến phôi thép

Phôi thép có tái chế được không?
Có. Phôi thép có thể được tái chế nhiều lần mà không mất đi tính chất cơ học. Đây là vật liệu thân thiện với môi trường, đặc biệt khi được sản xuất bằng công nghệ lò điện từ thép phế liệu.

Phôi thép và thép phế liệu khác nhau thế nào?
Phôi thép là sản phẩm trung gian từ quá trình luyện kim, trong khi thép phế liệu là vật liệu tái chế từ các sản phẩm thép đã qua sử dụng. Thép phế liệu có thể dùng để luyện lại thành phôi thép mới.

Có thể kiểm tra chất lượng phôi bằng mắt thường không?
Không hoàn toàn. Một số khuyết tật như nứt bề mặt có thể quan sát được bằng mắt, nhưng để đánh giá chính xác cần kiểm tra thành phần hóa học, độ bền kéo, giới hạn chảy bằng thiết bị chuyên dụng.

Phôi thép nội địa có cạnh tranh được với phôi nhập khẩu không?
Có. Nhiều nhà máy thép tại Việt Nam hiện đã sản xuất phôi đạt tiêu chuẩn quốc tế, giá thành cạnh tranh và chủ động nguồn cung. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn ở khâu công nghệ và quy mô sản xuất.

Phôi thép dùng trong công trình có phải chịu kiểm định chất lượng không?
Phải. Theo quy định của Bộ Xây dựng, tất cả các vật liệu thép dùng trong công trình đều phải qua kiểm định chất lượng từ phòng thí nghiệm được công nhận, kể cả phôi thép trước khi cán thành sản phẩm hoàn chỉnh.

Giá phôi thép hôm nay

***Xin lưu ý: Bảng giá có thể thay đổi tùy theo thời điểm mua, số lượng mua, loại sản phẩm và vị trí giao hàng. Để nhận báo giá chính xác nhất, vui lòng liên hệ trực tiếp tới tổng đài của Stavian Industrial Metal

• Giá thép xây dựng hôm nay là từ 13,150đ/kg đến 15,200đ/kg
• Giá thép xây dựng Miền Nam hôm nay có giá 14,250 đ/kg
• Giá thép xây dựng Việt Đức hôm nay có giá 13,350 đ/kg
• Giá thép xây dựng Tisco hôm nay có giá 14,200 đ/kg
• Giá thép xây dựng Việt Nhật hôm nay có giá 15,200 đ/kg
• Giá thép xây dựng Pomina hôm nay có giá 14,300 đ/kg
• Giá thép xây dựng Hòa Phát hôm nay có giá 13,650 đ/kg
• Giá thép xây dựng Việt Úc hôm nay có giá 13,650 đ/kg
• Giá thép xây dựng Việt Ý hôm nay có giá 13,300 đ/kg
• Giá thép xây dựng Việt Mỹ hôm nay có giá 13,250 đ/kg
• Giá thép xây dựng Tung Ho hôm nay có giá 13,450 đ/kg
• Giá thép xây dựng ASEAN ASC (Đông Nam Á) hôm nay có giá 13,150 đ/kg

*Nguồn Stavian Industrial Metal sưu tầm từ Internet

Nếu bạn đang có nhu cầu sử dụng sản phẩm hoặc cần tư vấn sản phẩm phù hợp. Hãy liên hệ với chúng tôi qua Hotline: +84 2471001868 / +84975271499 để được tư vấn kịp thời nhé!

TÌM HIỂU THÊM

• Ưu điểm, ứng dụng của thép tấm cán nóng
• Công dụng của tôn mạ màu
• Bảng tra thép hình I, C, U mới nhất
• Bảng tra trọng lượng của thép hình I200
• Báo giá thép phi 8 tại Stavian Industrial Metal